1. Định nghĩa
Thuật ngữ MIDRASH là tiếng Híp-ri có nghĩa là “xem xét” (examiner), “giải thích” (expliquer). Thể văn midrash là loại văn chương chú giải (exégèse) các sách Kinh Thánh của các thầy Ráp-bi (các thầy dạy trong Do Thái giáo).
Đây là bộ Kinh Thánh Do Thái (la Bible Juive). Quy điển (canon) Kinh Thánh Do Thái giáo gồm phần lớn các sách Cựu Ước Ki-tô giáo, ngoại trừ các sách sau đây: Tô-bi-a, Gui-đi-tha, Khôn ngoan, Huấn ca, Ba-rúc, 1-2 Ma-ca-bê và một số đoạn văn trong sách Ét-te và Đa-ni-en. Do Thái giáo không nhận những sách này vào quy điển Kinh Thánh.
2. Midrash aggadique
Midrash aggadique là những lời giải thích Kinh Thánh của các Ráp-bi trong hội đường, trong hoàn cảnh đặc biệt của dân tộc (như chiến tranh, đói kém), hay trong những dịp lễ của dân chúng (như lễ cắt bì, đám cưới, đám tang…). Đôi khi có những yếu tố huyền thoại (légendaires) trong midrash aggadique. Thuật ngữ này chỉ nội dung những lời chú giải của các Ráp-bi liên quan đến các giáo huấn trong bản văn Kinh Thánh, nhằm giúp dân chúng áp dụng vào hoàn cảnh cụ thể.
3. Midrash halakique
Midrash halakique là những lời giải thích các bản văn Kinh Thánh liên quan đến Luật (textes législatifs). Các Ráp-bi giải thích các khoản Luật ghi chép trong Kinh Thánh để dân chúng có thể áp dụng vào cuộc sống thường nhật. Mỗi thời đại có hoàn cảnh sống khác nhau, vì thế các khoản luật cần được giải thích và thích nghi với hoàn cảnh mới. Luật Mô Sê trong bộ Ngũ Thư (năm cuốn sách đầu tiên của Kinh Thánh: St, Xh, Lv, Ds, Đnl) được các Ráp-bi, giải thích và làm rõ để dân chúng tuân giữ gọi là midrash halakique, hay nói gọn là MIDRASH, bao gồm cả hai loại midrash trên.
4. Bản văn MIDRASH
Những bản văn midrash cổ nhất: chú giải một phần các sách Xuất Hành, Lê-vi, Dân số và Đệ Nhị Luật, có thể đã xuất hiện từ thế kỷ I-II (CN). Đối với các sách khác của Kinh Thánh, văn chương midrash được biên soạn và hoàn thành trong khoảng thế kỷ VI-XII. Hiện nay, hầu hết các sách Kinh Thánh đều có phần chú giải midrash và đã được in thành sách.
Xem mục từ “MIDRASH” và thư mục trong CENTRE INFORMATIQUE ET BIBLE ABBAYE DE MAREDSOUS, (dir.), Dictionnaire encyclopédique de la Bible, Turnhout, Brepols, 2002, (3è éd. rev. et aug.), p. 839.
Ngày 04 tháng 03 năm 2012.
Giu-se Lê Minh Thông, O.P.
Email: josleminhthong@gmail.com
